**Frostrípur, ið síggjast aftur úr flogførum, eru mannagjørd skýggj, sum liggja ógviliga høgt – oman fyri 10.000 metrar – og har er ógvuliga kalt. Eini 40 stig undir frostmarkinum, ella kaldari**.

Øll skýggj hava eginleikan at forða geislingum frá sólini at koma niður á jørðina – og eisini at forða hitanum á jørðini at fara út úr lofthavinum aftur.

Tað hevur verið kjak ímillum veðurfrøðingar í mong ár, um frostrípur ávirka hitan á jørðini – um kunnu forða sólargeislingum at koma niður at jørðini í nóg stóran mun, at tað kann mátast við vanligum hitamátarnum.

Í Føroyum er frostrípurnar, ið síggjast aftur úr flogførum, ikki serliga nógvar, og tað er ógvuliga ivasamt, um nøkur ávirkan er yvirhøvur, men í t.d. USA er flogferðslan nógvar ferðir meiri enn her hjá okkum. Meiri enn 80 túsund flogfør fara uppfrá hvønn dag av einari amerikanskari flogbreyt.

Hvussu hitin er um dagin og um náttina, vita amerikanarar væl. Mátingar er gjørdar í mong ættarlið.

Hvussu hevði verið við hitanum nátt og dag har yviri, vóru ongar frostrípur?

Í september 2001 fingu veðurfrøðingar ein óvæntaðan møguleika at gera samanberingar og finna út onkrum hesum viðvíkjandi.

Eftir yvirgangsálopið 11. september slapp einki ferðamannaflogfar ella farmaflogfar ella privatflogfar uppfrá í 3 samdøgur, og fyrstu ferð síðan fyrra heimsbardaga vóru als ongar frostrípur í luftini oman fyri USA í nakrar samanhangandi dagar.

Mátingar av hitanum vóru gjørdar vanligt, og samanberingar vóru gjørdar við mátingarnar seinastu 30 árini – t.e. aftur til 1971. (Tølini eru fyri teir 48 statirnar, ið liggja ímillum Meksiko og Kanada – Alaska og Hawaii eru ikki við)

Og veðurfrøðingarnir sóu eitt munandi frávik í hitanum!

Munurin á mest málda hita um dagin og minst málda hita um náttina øktist heili 1,1°C! – so frostrípurnar forða eitt sindur hitanum at koma inn, meðan sólin er uppi, og tær halda uppá eitt sindur av hitanum, sum kemur upp úr jørðini seinni um dagin.

Hóast úrslitið av mátingunum var greitt, meta vísindafólk, at neyðugt er at gera slíkar mátingar nakrar ferðir afturat, áðrenn frávikið í hitanum kann takast við fullari vissu.

Guð viti, nær eitt slíkt høvi verður aftur….

Aðrar kanningar enn tær omanfyrinevndu eru gjørdar, hvussu tann nógva flogferðslan ávirkar veðurlagið.

Í árunum 1974 til 1994 taldu amerikanskar veðurstovur yvir USA eitt veksandi tal av skýggjum, ið liggja heilt har uppi, har flogfør flúgva. Orsøkirnar kunnu bert vera økt vætuinnihald frá jettmotorum – eingin onnur orsøk varð funnin til hetta, hóast væl og drúgt var leitað.

Veðurfrøðingar meta, at tey økta talið av skýggjum hava havt við sær eina øking í hitalagnum uppá 0,2°C til 0,3°C hvørt tíggjuáraskeið – og er sostatt tann størsta orsøkin (kanska tann einasta orsøkin), at miðalhitin í USA er vaksin tey seinastu 25 árini.

Í Evropa eru líknandi kanningar gjørdar. Eitt av úrslitunum er, at frostrípur hava havt ein nógv størri lut í økingini av miðalhitanum enn CO2-útlátið úr flogførunum.

thumbnail_20230922.jpg

20230922.jpg

Frostrípur og veðurlag

Tað hevur verið óvanliga lýtt í dag og í gjár. Ættin hevur um sunnan, ikki beinur sunnan alla tíðina, men nær við sunnan. 

Luftrákið til okkara stavar frá Vesturafrika, umleið 4000 km sunnan fyri Føroyar. Har er heitt, upp í 45 stig. 

Luftin kølnar sjálvandi, meðan hon rekur norður ímóti okkum. Myndin niðanfyri vísir hitamátarar hjá Landsverki klokkan 14:15 í dag. Miðalhitin liggur um 16 stig. Heitast er við Dalavegin til Viðareiðis. Har vóru 19 stig. 

![20230907 - hitalagið.png](https://s3.cloud.vedur.fo/nextcloud/compute/vmb-website/strapi/20230907_hitalagid_81cc0d29ac.png)

Tað er ikki bara hiti, sum fer úr Norður- og Vesturafrika. Har er heimsins størsta oyðimørk. Sahara. Hon er umleið líka so stór sum alt USA. 

Við lotinum úr Sahara fer nógvur sandur. Á heimasíðuni hjá NASA stendur, at umleið 182 milliónir tons av sandi fara hvørt ár við vindinum úr oyðimørkini. Ættin er fyri tað mesta eystan ella landnyrðingur, og tí fer størsti parturin vestureftir út yvir Atlantshavið. 

Sandurin er ógvuliga fínur og dettur niður sum dust í havið og á oyggjar sum eru í sunnara parti av Norðuratlantshavi – m.a. Kanarisku oyggjarnar. Har hava nógvir føroyingar verið og hildið frí, og teir hava sæð hendan fína ljósabrúna sandin liggja millum hús og á bilum.

![saharan-dust-storm-europe-march-2022-forecast.jpg](https://s3.cloud.vedur.fo/nextcloud/compute/vmb-website/strapi/saharan_dust_storm_europe_march_2022_forecast_09b85db6c5.jpg)
*Myndin vísir dustskýggið breiða seg norðureftir úr oyðimørkini í Algier. Tað mesta av dustinum er dottið niður í londunum í Suðurevropa, men okkurt hevur verið eftir til okkara*.  

Ein stórur partur av sandinum røkkur vestur um hav til Suðuramerika. Mett verður, at umleið 28 milliónir tons detta niður í Amason regnskógin í Brasil og eru eitt av tøðevnunum, sum hava fingið regnskógin at blóma. 

Viðhvørt er ættin yvir Sahara ikki eystan ella landnyrðingur. Seinastu dagarnar hevur hon verið um sunnan, og sandurin er tí førdur norðureftir ímóti Evropa. Hetta hendir viðhvørt. Eitt sum er eitt sindur óvanligt er, at luftrákið hevur verið so at siga óbrotið allan vegin norður til okkara. Vit hava eisini sæð eitt sindur av oyðimarkarsandinum m.a. á bilrútum.

Luftrákið til Føroya næstu dagarnar fer ikki framhaldandi at koma úr Norður- ella Vesturafrika. Tað fer at koma úr miðjum Norðuratlantshavi. Tí fer tað helst at kølna eitt sindur næstu dagarnar, eitt ella tvey stig. 

Sandin á bilrútunum fara vit at sleppa av við. 








thumbnail_saharan-dust-storm-europe-march-2022-forecast-droplets.jpg

saharan-dust-storm-europe-march-2022-forecast-droplets.jpg

Sandur úr Sahara í Føroyum

Oman fyri okkum, umleið 20 km uppi ella so, er osonlagið. Tað verjir øllum livandi á jørðini ímóti skaðiligum geislingum frá sólini. 

Oson er bæði gott og ringt fyri okkum. Niðri við jarðarskorpuna er nakað av osoni, og tað er eitt heilsuskaðiligt gass, tá ið ov nógv er til av tí. Tað er ringt fyri andaleiðina hjá okkum og lunguni eisini. 

Osonið, sum er langt uppi í lufthavinum verjir okkum m.a. ímóti vandamiklum ultraviolettum geislingum frá sólini – í vanligari talu nevnt UV-geisling – sum m.a. kann elva til húðkrabba og grástara. UV-geislingarnar eru eisini skaðiligar fyri framleiðslu av rísi og planktoni í sjónum. 

Í vanligari talu siga vit osonlagið, og so kundi vit hugsað okkum eitt lag av osoni liggjandi oman fyri okkum, men soleiðis er ikki. Oson er í øllum lufthavinum. Niðri við jarðarskorpuna er ógvuliga lítið til av osoni. Meira er í 12 km til 50 km hædd, mest í umleið 20 km hædd. Tað er hetta økið, kalla vit osonlagið. 

![oson 1 skýggj.jpg](https://s3.cloud.vedur.fo/nextcloud/compute/vmb-website/strapi/oson_1_skyggj_90a6712f87.jpg)
*Mynd 1: Í økjum, har sum oson verður niðurbrotið í stórum mongdum, síggjast viðhvørt hesi skýggini 20 – 25 km oman fyri okkum. Har uppi er minus 78 C ella kaldari. Vísindafólkum hava hildið til í Antarktis síðan nakað eftir seinna heimsbardaga, og tey hava lagt til merkis, at mongdin av slíkum skýggjum er vaksin síðan miðskeiðis í 1960unum. Slík skýggj síggjast eisini á leiðunum kring Norðpólin, t.d. í Norðurnoregi, seint á vetri ella tíðliga á vári, mest stutt eftir sólsetur ella stutt fyri sólarris. Hendan myndin er tikin 9. august 2012 yvir Antarktis av François Guerraz. Hon vísir uppi í stratosferuni eitt tunt lag av hvítum skýggjum, Polar Stratoferic Clouds, oman fyri reyðgul skýggj í troposferuni beint niðanfyri*.

Samlaða mongdin av osoni í lufthavinum er ikki stór. Varð alt osonið trýst saman og vigaði tað sama sum luftin niðri við jarðarskorpuna, hevði lagið verið bert umleið 5 mm tjúkt. 

**Hvat er so oson fyri nakað?** 

Oson er eitt slag av gassi, sum er gjørt av sólargeislingunum og súrevninum í lufthavinum. Oson upploysist aftur, tá ið tað kemur í samband við meira súrevni. Hetta hendir alla tíðina í lufthavinum. Gongdin er konstant, og hevur verið í javnvág í øldir. Yvir longri tíð hevur líka nógv verið gjørt av osoni á jørðini, sum seinni er niðurbrotið.

Oman fyri Miðkringin hevur ringrásin verið støðug alt árið, meðan í øðrum støðum hevur tað skift við árstíðini. Longur burtur frá Miðkringinum, størri er árstíðarsveiggið. Um okkara leiðir er mest av osoni í luftini um várið og minst um heystið.  

Síðan miðskeiðis í 1980unum hevur nógv verið tosað um osonlagið. Granskarar høvdu mált innihaldið av osoni yvir Suðurpólinum í nógv ár. Serliga hvussu nógv ella lítið tað var um várið, tá ið tað er minst til av tí. Teir sóu eina tíðiliga minking av osoni og fóru at tosa um eitt hol í osonlagnum, og holið tyktist at veksa við nógvari ferð. 

![Billede2 oson.png](https://s3.cloud.vedur.fo/nextcloud/compute/vmb-website/strapi/Billede2_oson_18d3e828b9.png)
*Mynd 2: Osonlagið í 2009. Kring Suðurpólin er minst til av osoni, tá ið tað er vár har suðri. Samstundis er heyst norðuni hjá okkum og minst av osoni*.

Okkurt var gali við javnvágini í lufthavinum, tí yvir tíð eigur líka nógv verða gjørt sum niðurbrotið. Her var meira niðurbrotið, enn náttúran sjálvmegnaði at gera. Skjótt var funnið útav, at okkurt mannagjørt var við til at bróta osonlagið niður, og tað vóru tey sokallaðu CFC-gassini, sum m.a. eru brúkt í køliskápum og í spreydósum.

ST setti ein bólk av serfrøðingum at gera okkurt við trupulleikan, og í 1987 var ein altjóða sáttmáli gjørdur í Montreal (Montreal-protocollin), har sum CFC-gass blivu forbjóðað. Tað var ikki so torført at seta forboðið, tí tað var nokkso lætt at brúka annað ístaðin fyri CFC-gassini.

Nú eru meiri enn 35 ár síðan, CFC-gass stigvíst vórðu tikin úr nýtslu, við tí sum eisini er kallað heimsins størsta bjargingartiltak. Mátingarnar av osonholinum yvir Suðurpólinum vísa, at osonholið er í minking. Hvussu leingi tað tekur, til holið í osonlagnum er vekk, eru granskarar ikki á einum máli um, men metingar eru um onkrastaðni millum árini 2060 og 2075 við verandi gongd. 

![oson 3 - holið í 44 ár.png](https://s3.cloud.vedur.fo/nextcloud/compute/vmb-website/strapi/oson_3_holid_i_44_ar_49547e766e.png)
*Mynd 3: Serliga í byrjanini av 1980unum vaks holið við nógvari ferð. Tað sæst í myrkabláa litinum á myndini. Vísindafólk vóru sera stúrin fyri gongdini miðskeiðis í 1980unum. Samstundis sum innihaldið av osoni hevur verið metlágt yvir Suðurpólinum, er innihaldið munandi størri nakað norðanfyri. Tað sæst í tí reyða litinum á myndini. Frá 2000 til 2015 er holið minkað við einum fimtingi – tað er farið úr 25 mió km2 niður í 20 mió km2, svarandi til tvær ferðir støddina av Grønlandi*. 

**Hanus P. N. Kjølbro, Veðurstova Føroya**


thumbnail_1440x810_cmsv2_10a37f7b-a059-56b7-9caa-965d78a6d22a-5995406.webp

1440x810_cmsv2_10a37f7b-a059-56b7-9caa-965d78a6d22a-5995406.webp

Osonlagið

**Hvat hugsar ein veðurfrøðingur, tá ið sagt verður**…

… skýggjað fyri tað mesta við ælaveðri, og hitin fer at liggja millum 8 og 13 stig? 
… frískur vindur upp í ein strúk av útsynningi, samdrigið og regn?
… klárt við sól?

- Hví siga teir frískur vindur upp í ein strúk? Eg siti í urtagarðinum og njóti sólina, og tað er so at siga stilli! – og so er tað nakað væl heitari enn hann segði í útvarpinum í morgun…. 

- Hví hevur verið turt í allan dag, meðan forsøgnin segði ælaveður? 

- Ja, hvat er tað vit hugsa?

Øll heiti, søgd í einari veðurforsøgn, eru neyvt allýst. Vindferð, hiti, avfall og lufttrýst skulu mátast og handfarast eftir neyvum reglum, sum altjóða felagskapurin World Meteorological Organisation (WMO) hevur sett – ein felagskapur av veðurstovum kring allan heimin.

Øll tøl frá mátingum kring heimin eru soleiðis gjørd við sama hátti og kunnu samanberast, t.d. tá ið klimahagtøl verða sett saman. Mátingar og tølini frá teimum eru brúkt til tey stóru veðurforritini í superteldum, sum arbeiða alt samdøgrið. Nýggj tøl inn í teldurnar alla tíðina fyri støðugt at dagføra forsagnirnar. 

**Vindur**: 
Vindurin næst jørðina verður steðgaður av undirlendinum, av trøum, húsum og øllum møguligum øðrum. Avgjørt er tí, at vindur skal mátast 10 metrar oman fyri opnum og fløtum undirlendi, so langt burturi sum møguligt frá øllum, sum órógvar. 
Tá ið veðurfrøðingar skriva t.d. 7 m/s, so er tað vindurin í 10 metra hædd, har einki órógvar. Tey sum sita í urtagarðinum og hugna sær, uppliva óivað nógv minni vind, kanska stilli. Kring havan er hús, kanska fleiri ella nógv, og kanska er okkurt høgt fjall ikki langt burturi? Alt hetta ávirkar vindin nógv.  

![20230830 Vindmátari.png](https://s3.cloud.vedur.fo/nextcloud/compute/vmb-website/strapi/20230830_Vindmatari_50c26f877a.png)
*Vanligur vindmátari. Anemometur við smáum koppum máta vindferðina, og ein hani (stong við flatari plátu) vísir ættina*. 

**Hiti**: 
Eisini hitin á staðnum er ávirkaður av umstøðunum, har sum hitamátarin stendur. Stendur hann yvir heitum asfalti og loftar nógvum hita á veg uppúr, ella er tað eitt sindur kalt vatn ella gras niðriundir, sum køla luftina? Fyri at javngera hitamátingar, er semja um at hiti skal mátast 2 metrar oman fyri lendið, og hitamátarin skal vera vardur fyri beinleiðis sól og flatum, sum kunnu órógva hitamátingina – gera hana heitari ella kaldari. Tí varð ein kassi, nevndur ein ensk smátta, gjørd – sum fyrr varð heilt vanlig at síggja.  

Tá ið veðurfrøðingar í einari forsøgn t.d. siga 12 stig, so er hetta roknað til eitt stað, sum er 2 metrar omanfyri lendið.

Tá ið ein situr afturá uttanfyri, sólin skínur, og tú merkir, hvussu luftin er hitað av sólini, eisini túnið og húsaveggurin, so er alt hetta so lokal viðurskifti, sum superteldurnar ikki megna at rokna, tá ið nýggj forsøgn verður gjørd.

Hitin í 2 metra hædd kann harafturímóti samanberast við hitan í luftnøgdum alla aðrastaðir kring jørðina, soleiðis at vit skilja klimaið betur.

![20230830 ensk smátta.png](https://s3.cloud.vedur.fo/nextcloud/compute/vmb-website/strapi/20230830_ensk_smatta_4fbf8f9146.png)
*Enska smáttan hjá DMI við Lyngbyvegin í Keypmannahavn*.  

**Skýloftið og sólarmongd**: 

Hesi orðini hava eisini sín avgjørda týdning. 

Tá ið vit tosa um skýmongd – t.e. hvussu stórur partur av loftinum er fjaldur av skýggjum – so verður himmalin býttur í áttandapartar – nevnt okta: 

0-1 okta	= klárt/sól
1-3 okta	= smáskýggjað/sól ella sólglottar
3-5 okta	= hálvskýggjað/sólglottar
5-7 okta	= skýggjað/kanska onkur sólglotti
8 okta	= samdrigið

![20230830 klárt vestureftir.png](https://s3.cloud.vedur.fo/nextcloud/compute/vmb-website/strapi/20230830_klart_vestureftir_26597c48cb.png)
*0-1 okta. Klárt og sól. Skýggini eru 0 til 1 áttandapart av loftinum. Klárt  og bláur himmal tikin av Kalsoynni vestureftir*.

![20230830 smáskýggjað í Mykinesi.jpg](https://s3.cloud.vedur.fo/nextcloud/compute/vmb-website/strapi/20230830_smaskyggjad_i_Mykinesi_e78964d91c.jpg)
*1-3 okta. Smáskýggjað við sól ella sólglottum. Skýggini fjala 1 til 3 áttandapartar av loftinum. Gott summarveður í Mykinesi og vestureftir*. 

![20230830 hálvskýggjað í Kvívík.jpg](https://s3.cloud.vedur.fo/nextcloud/compute/vmb-website/strapi/20230830_halvskyggjad_i_Kvivik_cfedae426c.jpg)
*3-5 okta. Hálvskýggjað og sólglottar. Umleið helvtin av loftinum sæð suðureftir úr Kvívík fjald av skýggjum*. 

![20230830 skýggjað á Eiði.jpg](https://s3.cloud.vedur.fo/nextcloud/compute/vmb-website/strapi/20230830_skyggjad_a_Eidi_176d002415.jpg)
*5-7 okta. Skýggjað, kanska onkur sólglotti. Bert fá hol í skýlagnum sæð av Eiði í landsynning*. 

![20230830 samdrigið í Klaksvík.jpg](https://s3.cloud.vedur.fo/nextcloud/compute/vmb-website/strapi/20230830_samdrigid_i_Klaksvik_46503b146d.jpg)
*8 okta. Samdrigið. Skýggini fjala allan himmalin, einki hol er uppígjøgnum oman fyri Klaksvík*. 

Fólk hugsa vanliga í 10-partum ella í prosentum (%). Orsøkin at 8-partar eru brúktir, er at so er lættari at býta loftið í helvt (4 okta), kvart (2 okta) ella í 1 (ein) 8-part (1 okta) enn tað hevði verið í 10-partum. Vit koma ikki niður í kommatøl.
  
Tá ið forsøgnin sigur, at vit kunnu vænta sól ella sólglottar, so merkir tað, at veðurfrøðingur hevur mett, at loftið í hesum tíðarskeiðnum fer at vera fjalt av skýggjum av millum 1 og 4 8-partum – tað sum vit eisini kalla smá- ella hálvskýggjað.

**Regn ella ælaveður**: 
Tað er stórur munur á regni og ælaveðri. Ikki bara hjá fólki, sum tað dryppar á, men eisini hjá veðurfrøðingum. Regn og ælaveður koma úr tveimum sera ymiskum luftnøgdum. Tað regnar vanliga í sambandi við eitt brúgvalag, og tað kann gott regna í eina góða løtu, men tað kann eisini regna bert í eina lítla løtu t.d. smáregn ella sirm í lýggjari og slavnari luftnøgd, sum er beint aftan fyri eina hitabrúgv.  

Ælaveður er als ikki tað sama. Tað kemur úr kaldari og turrari luft, sum av einari ella aðrari orsøk er farin uppeftir, har hon er køld niður um døggpunktið, og so hava skýggj voksið seg stór. Úr hesum koma so æl. 

![20230830 regn.png](https://s3.cloud.vedur.fo/nextcloud/compute/vmb-website/strapi/20230830_regn_dcdddb7164.png)
*Tað regnar í Akrabergi, sunnast í Suðuroy. Eisini sæst tám og lág skýggj*.

Niðri á jørðini uppliva vit vanliga regn og ælaveður ymiskt.

Tað regnar vanliga í eina góða løtu, helst meira enn 1 tíma, men tá ið eitt brúgvalag fer framvið, regnar tað kanska í ein heilan dag. Tað kalla vit samregn. Eftir at ein hitabrúgv er farin framvið, fer hitin 1 ella 2 stig upp, og luftin gerst támut. 

Tá ið tað er ælaveður, dettur regnið harðari niður enn regn. Tað varðar styttri, tí skýggið har sum tað dettur niðurúr hevur avmarkaða livitíð. Vanliga er tað burtur eftir einum hálvum tíma ella so. Er samstundis nógvur vindur, kann ælaveðrið vera burtur innan fáar minuttir. 

Í ælaveðri kennist luftin ofta frísklig, tí minni væta er í henni, enn tað er í lýggjari og slavnari luft. Tí kann sýnið vera heilt gott, og luftin blá ímillum skýggini, tá ið tey ikki eru ov tøtt, sjálvandi. 

Hetta er eisini orsøkin, at í nøkrum støðum er turt allan dagin, meðan skýggini við ælaveðrinum bert  reka yvir tey somu støðini. Tað er ikki lætt frammanundan at siga, júst hvar luftin fer uppeftir og ger eitt skýggj, har sum ælini so fara at detta niðurúr. Veðurfrøðingar rokna seg fram til, hitin í luftini og vætuinnihaldið eru tey røttu til ælaveður, men ikki hvar tað fer at henda.

Ofta er ælaveður samanborið við at hyggja niður í eina grýtu, har vatn kókar. Tá vita vit, at bløðrur koma upp av botni, men ikki akkurát hvar. 

Tá ið skýggini eru gjørd, ber til at fylgja við á veðurradara ella fylgisveinamyndum, hvønn vegin tey fara. 

**Jeanne Mangerel, veðurfrøðingur á Veðurstovu Føroya**.



thumbnail_20230830 forsíðumynd.jpg

20230830 forsíðumynd.jpg

Nakrar veðurfrøðiligar allýsingar

Tann 17. august í ár – t.e. fyri skjótt 14 døgum – síðan var Oliver Joensen, myndamaður og fyrrverandi blaðstjóri á Norðlýsinum, ein túr eysturi í Skúvadali. Hann hevði tíbetur myndatólið við og tók nógvar góðar myndir. Útsýnið suðureftir úr Skúvadali er avbera gott. 

![20230817 1.jpg](https://s3.cloud.vedur.fo/nextcloud/compute/vmb-website/strapi/20230817_1_6af1c6f849.jpg)
*Borðoyanes og tangar og nes sunnanfyri undir mjúkum mjørkakollum*.

Fleiri fólk hava vent sær til okkum á Veðurstovu Føroya og spurt um skýggini, sum liggja niður á Borðoyanes og oyggjar suðureftir. Tey tykjast smoygd niður yvir fjøllini sum ein trong húgva, sum ein tók til.

![20230817 10.jpg](https://s3.cloud.vedur.fo/nextcloud/compute/vmb-website/strapi/20230817_10_a364d8da7d.jpg)
*Mynd tikin úr flogfari 17. august. Púra klárt er í erva eystanfyri. Norðan fyri Føroyar eru nøkur kløn høgtliggjandi lagskýggj*.
 
Eisini hevur annar lesari tikið mynd av júst sama motivi úr flogfari næstan um sama mundið. Um øll tey eystastu fjøllini síggjast sama slag av skýggjum, sum nevnt er omanfyri. Longur vestri hava tey ein meira vanligt skap. 

Hví síggja tey soleiðis út og ikki eru bygt uppeftir, sum er tað vanliga? – eru vit spurd.

Slík skýggj eru ikki so ókend – síggjast tó ikki á hvørjum degi.

Tað er útgeisling av kulda frá fjøllunum, sum kølir luftina omanfyri, og so leggja skýggj seg um ovaru helvt av fjallinum. Sær ógvuliga mjúkt út.

Fyri at hetta kann henda, mugu nøkur veðurfrøðilig viðurskifti vera til staðar. Fyri tað fyrsta má tað vera so mikið klárt í erva, at lendið sleppur av við hitan um náttina. Eisini skal tað vera nokkso stilt – t.e. lítil vindur – og nógv mikið av vætu í luftini. 

Eisini skal hitalagið passa saman við vætuinnihaldið, soleiðis vætan fer úr luftini á røttum stað til rætta tíð. 

Eingin veðurstøð er á Borðoyvík ella heilt nær har. Tann nærmasta veðurstøð hjá okkum á føroysku veðurtovuni er á Kirkju. 

Hitalagið 17. august í ár:
![Temp. 20230817 Screenshot 2023-08-28 133700.png](https://s3.cloud.vedur.fo/nextcloud/compute/vmb-website/strapi/Temp_20230817_Screenshot_2023_08_28_133700_ddfaa7c04b.png)
*Hitin vaks út 9 stigum á morgni upp í 12 stig seint seinnapartin*.


Ættin 17. august í ár:
![ætt 20230817 Screenshot 2023-08-28 133106.png](https://s3.cloud.vedur.fo/nextcloud/compute/vmb-website/strapi/aett_20230817_Screenshot_2023_08_28_133106_e58c953972.png)
*Ættin lá um landsynningeystan størsta partin av degnum*.


Vindferðin 17. august á ár: 
![Vindferð 20230817.png](https://s3.cloud.vedur.fo/nextcloud/compute/vmb-website/strapi/Vindferd_20230817_6b5b9f3a98.png)
*Miðalvindferðin lá um 1 m/s tíðliga um morgunin og vaks upp í 4 m/s seinnapartin. Um kvøldið vóru 5 m/s*.


Vætuinnihaldið 17. august í ár: 
![RH 20230817.png](https://s3.cloud.vedur.fo/nextcloud/compute/vmb-website/strapi/RH_20230817_c19624556b.png)
*Vætuinnihaldið fór niður 80 % um 4 tíðina hendan morgunin. Eftir tað lá hon ímillum 82% og 90%*. 

![Hey Advektion 20230817 Screenshot 2023-08-28 141227.jpg](https://s3.cloud.vedur.fo/nextcloud/compute/vmb-website/strapi/Hey_Advektion_20230817_Screenshot_2023_08_28_141227_7960667554.jpg)
*Ættin hendan dagin var næstan beint inn á Borðoyanes. Vindfeðrin var 3 til 4 m/s, hitin í luftini lá um 11 stig, og vætuinnihaldið millum 85% og 90%. So er ikki nógv sum skal til, fyri at fáa vætuna úr luftini. Tá ið luftin, sum rakti Borðoyanes, varð tvungin uppeftir, er hon kølnað umleið 2 stig, tá ið hon var komin upp, har sum niðasti kanturin á fjallaskýnum sæst á myndini. Vætuinnihaldið var tá komið upp í 100%, og so gjørdist dampurin í luftini til elaltílar vatndropar, sum løgdu seg sum ein trongd húgva niður á fjallið*.   

![20230817 4.jpg](https://s3.cloud.vedur.fo/nextcloud/compute/vmb-website/strapi/20230817_4_1deeafabf8.jpg)
*Gordon Huson tók hesa myndina undir krígnum. Her eru veðurfrøðligu viðurskiftini meira ella minni tey somu, sum tey nevnd omanfyri*. 



thumbnail_20230817 3.jpg

20230817 3.jpg

Útgeislingarmjørki

Tað var av allar fagrasta veðri í Klaksvík leygardagin 19. august 2023 kl. 10.45, tá borgarstjórin Karl Johansen bjóðaði vælkomin og Sjómannadagurin varð settur av Dennis Holm, landstýrismanni í Fiskivinnumálum. Hann segði m.a.:

  &nbsp; &nbsp; *... Í byrjanini var Føroya Sjómannadagur í ein dag, men hetta framúr tiltakið er seinastu árini ment til at fevna um fleiri dagar við rúgvusmiklari og fjøltáttaðari skrá. Her eru tiltøk av alskyns slagi – til álvara og gaman, mentan og matna, við framløgum og kjaki, og ikki minst sum upplýsing til okkum øll, sum ikki hava dagligu gongd í vinnuni.
Hetta einastandandi tiltakið hevur øll árini lagt seg eftir, at alt skal vera ókeypis, tiltakið er rúsfrítt og ikki minst eru Sjómannadagarnir familjuvinarligir við tiltøkum og tilboðum til okkum øll, í øllum aldursbólkum....*  

<https://nordlysid.fo/tidindi/79610/vaelkomuheilsan-hja-borgarstjoranum-a-sjomannadegnum>

<https://nordlysid.fo/tidindi/79602/setanarroda-a-foroya-sjomannadegi-dennis-holm-landsstyrismadur>

<https://foroyasjomannadagur.fo/>

Veðrið var avbera gott allan dagin við nógvari sól og uppí umleið 20 stig. Seinnapartin var onkur lítil hvirla uttan at órógva, men um kvøldið tá síðstu kappingar júst vóru lidnar, byrjaði tað ringa veðrið við grimdarregni og hvirlum omanfyri 30 m/s. Eina løtu var ivi um øll teltini kundu klára nógva vindin, men tíbetur gekk væl: okkurt telt bognaði eitt sindur og onkrir av stóru betongklossunum vórðu fluttir eitt sindur, sí mynd niðanfyri.
Mátingar frá Landsverk av vindinum síggjast niðanfyri. Mesti miðavindur var 16.6 m/s kl. 20:30 og ringasta hvirla var 32.6 m/s kl. 20.35.
Hitamátingar frá lv.fo vísa upp í 19,5 stig í Gerðabøi. Onkur hevði mátað 22-23 stig í Klaksvíksgarðinum!

Tíverri eru ongar mátingar av avfalli í Klaksvík, men tað byrjaði so smátt at regna uml. kl. 17, so sleit í eina løtu og so regnaði illa frá umleið kl. 18.30 – akkurát tá síðsta kappingin, togtogan var av. Tað var grimdarregn í 3-4 tímar, so fólk vórðu vát uppá stutta tíð, um tey ikki vóru í oljuklæðum. Hóast ringa veðrið var køin enn long til “Fisk&Kips frá JFK”, har fólk stóðu í 3-4 tímar í góðum hýri!
Tað eru mátingar av avfalli aðrastaðni, niðanfyri sæst t.d. Runavík. Mett verður, at tað regnaði væl meira í Klaksvík – ja, næstan “skybrud” ella glopraregn, sum DMI hevur  sett til 15 mm uppá 30 min. Nei, so ringt var tað ivaleyst ikki, hóast alt.
Um onkur hevur regnmátingar frá degnum eru vit fegin at hoyra um tað, vedur@vedur.fo.

 &nbsp; &nbsp;

![smd-lv-klaksvík-20230819-vindur.png](https://s3.cloud.vedur.fo/nextcloud/compute/vmb-website/strapi/smd_lv_klaksvik_20230819_vindur_1b754607a5.png)

*Miðalvindur og hvirlur í Klaksvík, Gerðabøur, tann 19.08.2023. Mesti miðavindur var 16.6 m/s kl. 20:30 og ringasta hvirla var 32.6 m/s kl. 20.35. Kl. 21.45 minkaði vindurin og kl. 22.45 vóru hvirlurnar umleið 15 m/s. Frá lv.fo.*

![smd-lv-klaksvík-20230819-vindur-ætt.png](https://s3.cloud.vedur.fo/nextcloud/compute/vmb-website/strapi/smd_lv_klaksvik_20230819_vindur_aett_420bfac1ca.png)

*Miðal vindætt í Klaksvík, Gerðabøur, tann 19.08.2023. Tá mesti vindur og ringastu hvirlur vóru var ættini umleið 170 stig – eitt sindur eystan fyri sunnan. Seint um kvøldið fór vindurin í umleið eystan, 90 stig. Frá lv.fo.*

![smd-lv-klaksvík-20230819-hiti.png](https://s3.cloud.vedur.fo/nextcloud/compute/vmb-website/strapi/smd_lv_klaksvik_20230819_hiti_e18d8d5237.png)

*Hitin í Klaksvík, Gerðabøur, tann 19.08.2023. Frá 12:20 til umleið 12:40 lá hitin á umleið 19.5 stig. Í Klaksvíksgarðinum hevði onkur mátað 22-23 stig. Frá lv.fo.*
  
![smd-lv-runavík2-20230819-avfall.png](https://s3.cloud.vedur.fo/nextcloud/compute/vmb-website/strapi/smd_lv_runavik2_20230819_avfall_6e8dca1402.png)

*Avfall í Runavík tann 19.08.2023. Frá lv.fo. Mett verður, at tað regnaði meira í Klaksvík.*

**Nakrar forsagnir frá Veðurstovu Føroya**

Tað vóru ikki gjørdar lokal-forsagnir fyri Klaksvík, so tað eru bert almennar forsagnir galdandi fyri allar Føroyar. Fríggjadagin varð sagt fyri leygardagin: 
“*Fyrst frískur vindur upp í strúk eystan, 8 til 13 m/s, skýggjað og támut í støðum. Sum líður á seinnapartin veksur hann vindin upp í hvassan vind, 15 m/s, tað verður samdrigið og regn sunnaneftir. Um náttina slítur í og hann minkar um vindin til frískt lot upp í frískan vind sunnan, 5 til 10 m/s. Hitin alt samdøgrið 11 til 15 stig.*”

Sum heild er tað ein hampiliga góð forsøgn, men mesta av leygardegnum var veðrið í Klaksvík betri enn roknað var við frammanundan, meðan veðrið um kvøldið var verri enn roknað var við. 
Nevndin fyri Sjómannadagin fylgdi væl við í veðrinum og saman við veðurkønum gjørdi teir metingar av støðuni. Nakrar broytingar vóru gjørdar í skránni, so næstan alt var liðugt tá illveðrið kom og harmonikuspælið var flutt av stóra palli inn i stóra tjaldið.

**Nakrar modell-forsagnir frá veðurmodellum**

Tað er ein ógvuliga stór mongd av modell-forsagnum og her skulu bert vísa nakrar forsagnir frá ECMWF, <https://www.ecmwf.int/>. Annars nýtir Veðurstova Føroya nógv ymisk veðurmodell, t.d. frá DMI, UKMO v.fl.

*Modell-forsagnir frá ECMWF av trýsti, vindi, hita og avfalli frá 19.08.2023 kl. 01, galdandi fyri kl. 16:*

![smd-ecm-20230819-15z-img5.png](https://s3.cloud.vedur.fo/nextcloud/compute/vmb-website/strapi/smd_ecm_20230819_15z_img5_b983855b25.png)

*Modell-forsagnir frá ECMWF av trýsti, vindi, hita og avfalli frá 19.08.2023 kl. 01, galdandi fyri kl. 19:*

![smd-ecm-20230819-18z-img5.png](https://s3.cloud.vedur.fo/nextcloud/compute/vmb-website/strapi/smd_ecm_20230819_18z_img5_9c32cc50aa.png)

*Modell-forsagnir frá ECMWF av trýsti, vindi, hita og avfalli frá 19.08.2023 kl. 01 vísa at tað er turt kl. 13, kl. 16 er avfallið sunnanfyri Føroyar, kl. 19 regnar tað í Klaksvík. ECMWF-vindurin í Klaksvík er umleið 9-10 m/s eystan og mesti modell-hitin var 14.2 stig.*

**Veðurradara og aðrar mátingar**

Heystið 2018 fekk Atlantic Airways sett upp ein Furuno x-veðurradara á Sornfelli – serliga sum stuðul fyri tyrluflúgvingina bæði til ferðafólk og tilbúgvingina, sí t.d. Atlantic Review, várið 2019. Hesin veðurradarin hevur í vissan mun tryggjað eina betri og tryggari tyrluflúgving og verður eisini nýtt av veðurfrøðingum í dagliga arbeiðinum og av øðrum, <https://vedur.fo/>.
Tíanverri hava vit av tekniskum trupulleikum enn ikki nakra radarmynd frá Sjómannadegnum.

Tað hevur leingi verið tosað um at fingið ein størri og betri veðurradara, ein sokallaðan C-veðurradara, sum verður nýtt av øðrum londum, t.d. í Danmark og Íslandi, sí t.d.
<https://www.dmi.dk/nyheder/2022/to-nye-radarer-paa-vej/>
Tað verður mett at ein C-veðurradari ivaleyst fer at kosta 8-10 mió kr. Tað hevði verið eitt risalop!

Tað eru nógvar veðurmátingar í Føroyum av Landsverk, Veðurstova Føroya og Vága Floghavn, men í nógvum førum kundi tað verið gott við enn fleiri mátingum, so betri møguleikar eru at síggja ella greina hvussu veðrið er ymiskt frá stað til stað. 

**Lokalt veðurmodell**

Veðurstova Føroya arbeiðir við at menna eitt lokalt veðurmodell. Tað verður at kanna um hetta veðurmodellið møguliga fer at gera betri og meira neyvar lokalar forsagnir.

![smd2-20230819-img1.webp](https://s3.cloud.vedur.fo/nextcloud/compute/vmb-website/strapi/smd2_20230819_img1_0ea8d30422.webp)
*Mynd frá sunnumorgun 20.08.2023. Hóast nógvur vindur og harðar hvirlur var tíbetur eingin skaði. Stóra teltið bognaði eitt sindur og stóru betongklossarnir uppá 530 kg hvør fluttu seg eitt sindur.*




thumbnail_smd1-20230819_133730.webp

smd1-20230819_133730.webp

Føroya Sjómannadagur í fagrasta veðri, um kvøldið illveður

Seinastu dagarnar hevur tað regnað av grimd í pørtum av Noregi. Vit hava sæð myndir á netinum og í sjónvarpinum av mongum skaðum. Stórar áir eru farnar upp um áarbakkan, hús eru tikin av grundum, brýr eru horvnar o.s.fr.

Veðurfrøðingar hjá norska veðurstovninum fylgja, sum veðurfrøðingar flest, væl við. Teir sendu eina ávaring út longu sunnumorgunin klokkan 11. Ávarað varð um ógvusligt regn, samstundis sum teir góvu lágtrýstinum navnið Hans. Vindurin fór væntandi ikki at verða tann nógvi, og tað varð hann heldur ikki.  

Søgan um ringa veðrið er hon, at leygarkvøldið 5. august var eitt lágtrýst statt beint vestan fyri Írland. Tað var ikki serliga djúpt, trýsið í miðjuni bert niðri á 1002 hPa. Fleiri regntung brúgvaløg hingu uppií, og tað fór at taka eina leið beint eystureftir ímóti Suðurjútlandi og so víðari ímóti Eystursjónum. Eitt sindur av vindi var á leiðini, lágtrýstið tók, og tað regnaði eitt sindur. Tó ikki tað heilt stóra.

Her kundi søgan verið endað, og lágtrýstið farið upploysn. Tað hendir so ofta...

Men..!

Eitt lágtrýst var samstundis á veg úr Norðuritalia og norður ígjøgnum Eysturevropa. Tað var komið av kaldari luft norðan úr m.a. Føroyum nakrar dagar áðrenn, sum trokaði seg ímóti teirri heitu luftini yvir Miðalhavinum. Tað kom norður í Eystursjógvin, samstundis sum hitt, sum er nevnt omanfyri. Tað er ikki óvanligt, at tvey lágtrýst soleiðis koma saman til eitt og fáa nýggja orku. 

Tað hendi eisini hesaferð. 

![Grein um Hans 3.jpg](https://s3.cloud.vedur.fo/nextcloud/compute/vmb-website/strapi/Grein_um_Hans_3_4b2ea91510.jpg)
Her sæst lágtrýstið úr Atlantshavinum standa yvir Niðurlondum, meðan lágtrýstið úr Miðalhavinum stendur yvir Eysturevropa. Kelda: UK metoffice. 

Lágtrýstini renna saman í einum eitt sindur óvanligum stað og taka eina óvanliga leið, í útnyrðing til Svøríkis og so til Noregs.
Turra og ógvuliga heita, luftin, sum varð drigin norður úr Grikkalandi, og tann kalda og slavna luftin út Atlantshavi stoyttu saman norðan fyri Póland. Munurin í hita og vætuinnihaldi var sera stórur. Samstundis var niðasti parturin av lufthavinum har á leiðini sera óstøðugur.

Tá kann so nógv henda, og tað gjørdi tað eisini. 

Tann heita luftin hitaði ta køldu luftina, sendi hana uppeftir, so at hon aftur kølnaði, og soleiðis hingu fleiri milliónir rúmmetrar av vætu brádliga í luftini og duttu niður. Í Noregi eru nógv høg fjøll. Tey hava tvungið luftina uppum, og har hevur eisini ein stór køling verið, og tí aðrir óteljandi rúmmetrar av vætu. 

![Grein um Hans 2.jpg](https://s3.cloud.vedur.fo/nextcloud/compute/vmb-website/strapi/Grein_um_Hans_2_df63610e36.jpg)


Tað hevur ikki regnað so illa í Noregi í eitt mannaminni, og úrslitið hava vit sæð í sjónvarpi og á netinum. Ógvisligir skaðar. Hægsta vatnstøðan í landinum í 50 ár. 


thumbnail_Grein um Hans 1.jpg

Grein um Hans 1.jpg

Hans – eitt sindur um 

Forsíðumynd: Kl. 07.52 kagaði morgunsólin fram í Tórshavn.

Aftan á ein rættiliga turran juni við bert fáum brúgvaløgum, gjørdi regnið av at koma fram við Føroyum á júst ársins longsta degi. 
Syndarin var eitt lágtrýst, sum ferðaðist norðureftir, ið tók eina sjáldsama leið eystur um Føroyar og sendi brúgvaløg við regni yvir oyggjarnar. Regnið byrjaði sunnanfyri, men var yvir Føroyum um kvøldið og náttina. 
Tær almennu mátingarnar hjá Veðurstovu Føroya vísa, hvussu nógv regn kom niður: 

Tórshavn:
![NedbørTorshavn22juni.png](https://s3.cloud.vedur.fo/nextcloud/compute/vmb-website/strapi/Nedbor_Torshavn22juni_70e469c6dc.png)

Eiði:
![NedbørEidi22juni.png](https://s3.cloud.vedur.fo/nextcloud/compute/vmb-website/strapi/Nedbor_Eidi22juni_6d2e17db25.png)

Fugloy:
![NedbørFugloy22juni.png](https://s3.cloud.vedur.fo/nextcloud/compute/vmb-website/strapi/Nedbor_Fugloy22juni_5bb99483e4.png)

Her sæst, at í Tórshavn regnaði tað ímillum kl. 19 og kl. 01 um náttina. Men tað kom mest niður ímillum kl 22 og 23, nevniliga 7,2 mm. Mátingarnar á Eiði vísa, at regnið vardi longri norðanfyri. Men hinvegin regnaði tað minni intensivt, í mesta lagi 3,2 mm eftir einum tíma. Tað byrjaði at regna eitt sindur seinni í Fugloy, eitt sindur eftir midnátt, men regnið vardi alla náttina, tó í minni mongdum, sum leið á náttina. 
Í flestu støðum var slitið í í morgun, og morgunsólin kagaði fram. Vit vænta, at sólin fer at verða frammi nógvastaðni kring Føroyar í dag.

Jeanne Mangerel, veðurfrøðingur á Veðurstova Føroya




thumbnail_MorgensolHavn22juni.png

MorgensolHavn22juni.png

Vátur hásummardagur

Norska veðurstovan væntar turrveður og lýðku í Suðurnoregi hetta til endan av juli. 

Ikki bert sjálvt Suðurnoreg, men eisini økið vestanfyri fer at liggja undir einum hátrýsti fyri og øðrum eftir. Hetta fer eisini at fevna um leiðirnar kring Føroyar.

![20230620b.jpg](https://s3.cloud.vedur.fo/nextcloud/compute/vmb-website/strapi/20230620b_3bba5b49ed.jpg)
*Í økinum, litað myrkt við reyðum, fer tað at vera millum 3 og 6 stig heitari enn vanligt hesa vikuna. Í økinum, litað við ljósari reyðum, vænta tey at tað fer at vera upp í 3 stig heitari enn vanligt. Kelda: ECMWF* 

Spádómurin hjá evropeisku veðurstovuni ECMWF fyri næstu 6 vikurnar er, at størsti parturin av Evropa kann vænta sær eitt heitari summar enn vanligt. 

Hetta er serliga galdandi fyri Norðurevropa, bretsku oyggjarnar og alt Skandinavia – t.e. Danmark, Noreg og Svøríki. Hitalagið fer at liggja oman fyri tað normala í tí, sum er eftir av juni og allan juli. 

Vanliga verður ikki farið 6 vikur fram í tíðina, tá ið veðurfrøðingar spáa um veðrið. Tað kunnu gerast reinar gitingar. Nakrar dagar fram er vanliga í lagi, og viðhvørt eisini longri enn tað. Men tað eru hættir at gera langtíðarforsagnir. Tær snúgva seg um veðrið generelt, um tað vera há- og/ella lágtrýst, sum fara at leggja seg á økini – ikki um ættin fer at vera norðan ella sunnan. 

![20230620c.png](https://s3.cloud.vedur.fo/nextcloud/compute/vmb-website/strapi/20230620c_db3f8027d3.png)
*Veðurkortið hjá ECMWF fyri tíðarskeiðið 10. til 17. Juli vísir, at lufttrýstið høgt í Norðurevropa. Hátrýst seta vit í samband við gott veður. Síðan endan av mai í ár, hevur lufttrýstið verið høgt á leiðunum kring Føroyar, og veðrið verið óvanliga gott*. 

Vit hava hoyrt í tíðindasendingini hjá Kringvarpinum m.a. at bøndur í Suðursvøríki hava avlíðað nógv neyt, tí tað ikki hevur verið nóg mikið av vatni. Í londum kring okkum er ikki líka nógv vatn, sum tað er her í Føroyum. 

Og tó.

Tá ið turkur hevur verið í longri tíð í Føroyum, hoyra vit ofta lýsingar frá kommunum, har tey biðja fólk ikki brúka ov nógv vatn. 

Er metingarnar hjá ECMWF fyri veðrið næstu 6 vikurnar ella so eftirfarandi, fara vit helst at hoyra slíkar lýsingar aftur. 

Hanus Kjølbro, Veðurstova Føroya

thumbnail_20230620.jpg

20230620.jpg

Veðrið næstu 6 vikurnar?

Í veðursendingini í KvF fríggjadagin 9.juni vísti Andrias Klein Gregoriussen hesa avbera góðu myndina við nøkrum merkisverdum skýggjum. 
Myndin er eitt sera gott dømi uppá Kelvin-Helmholtzbylgjur, nevnt eftir tveimum alisfrøðingum, sum vóru fyrstir at lýsa hetta fyribrigdið í 19. øld. 

Í lufthavinum er luftløg við ymiskari vindferð. Viðhvørt er munurin á vindferðini í luftløgunum stór, og luftlagið við størri vindferðini dregur tá luft upp til sín úr tí niðara luftlagnum, har sum vindferðin er minni. Tá síggjast meldrar á luftini og aldur, sum tað sæst á tekningini niðanfyri.  

![KHbølger.png](https://s3.cloud.vedur.fo/nextcloud/compute/vmb-website/strapi/K_Hbolger_ef8b3a2131.png)
*Kelda: Kollokvium.worldpress.com*

*Kelda forsiðamynd: Veðurstova Føroya/KVF-Veðrið 09-06-2023*

Tá ið stórur munur á vindferðini í løgunum, og at tað samstundis eru skýggj á luftini, soleiðis at rørslurnar í luftini sæst, so síggjast aldurnar á luftini.

Soleiðis var tað í døgunum áðrenn 9. juni, tá ið vit høvdu hátrýstveður við lítlum vindi í tí niðasta lagnum. Samstundis fóru veik brúgvaløg fóru fram við okkara leiðum, og sum gjørdu, at vindferðin í erva var væl meiri, enn í tí niðasta lagnum.

Eitt klænt og slavið luftlag við skýggjum lág eisini oman fyri Føroyar hesar dagarnar, og tí fingu vit ta sjáldsamu sjón við óvanliga vøkrum skýggjum, og tíbetur fyri okkum øll var ein fotografur skjótur við myndatólinum.
Tað hevur týdning fyri flogferðsluna at síggja hesar aldur. Tær boða vanliga frá nógvum turbulensi, og tað royna øll flogfólk at stýra rundanum.  

Kelvin-Helmholtz fyribrigdið er eisini tað, sum ger aldur á sjónum. Vindurin fer skjótari eftir havskorpuni og dregur sjógvin við sær. Sjógvurin flytir seg ikki líka skjótt sum luftin, og tí koma aldur.

![metoff d.7.juni 23.png](https://s3.cloud.vedur.fo/nextcloud/compute/vmb-website/strapi/metoff_d_7_juni_23_1223db8d51.png)
*Hátrýstveður yvir Føroyar við brúgvaløgum eystanfyri Føroyar, 8 juni 2023, klokkan 00z. 
Kelda: Metoffice.gov.uk.*

Jeanne Mangerel, veðurfrøðingur á Veðurstovu Føroya



thumbnail_Andrias-kvf-KHbølger.png

Andrias-kvf-KHbølger.png

Kelvin-Helmholtzskýggj yvir Føroyum

Myndin er tikin av Velbastað vestureftir, eit sindur út á seinnapartin týsdagin. 

Í erva síggjast spjaddir spenningar á luftini (*cirrus*) í ongum mynstri. Hetta sæst viðhvørt, tá ið tað í aðrar mátar er bláur himmal.

Skýstrípan, sum ger myndina eitt sindur stuttliga, er mannagjørd. Hatta er ein frostrípa, sum er komin úr einum jettflogfari. Har uppi, sum flogførini flúgva, er lutfalsliga turt og ógvuliga kalt, eini 30 stig undir frostmarkinum ella so. Heita og slavna luftin, sum kemur út úr jettmotorinum, kølnar alt fyri eitt úr meiri enn 100 stigum langt niður um frostmarkið. Ein frostrípa sæst tí aftan fyri flogfarið. 

Er lítið av vætu í luftini, sum tað ofta er, tá ið tað er klárt veður við bláum himli, upploysist frostrípan skjótt. Niðri á jørðini sæst hon hanga bert eitt lítið petti aftan á flogfarinum. Tað er eitt gott veðurtekn. Tað klára veðrið fer at halda fram. 

Hinvegin upploysist frostrípan ikki, tá ið vætuinnihaldið í luftini er stórt ella vaksandi. Hon sæst hanga eftir allari luftini og verður smurd út og gránar nakað. Hetta er ikki eitt gott veðurtekn at síggja ein dag, tað er bláur himmal. Teknið boðar frá, at vit hava gráari veður í væntu. 

Hvørt tað bert gerst gráari í stytri tíð, og so er aftur bláur himmal, ella at keðiligt veður í longri tíð, sæst ikki í hesum veðurtekni eina.

Hanus Kjølbro, veðurfrøðingur á Veðurstova Føroya 


thumbnail_20230615a.jpg

20230615a.jpg

Hvat gera tey í Koltri?

Tær seinastu tvær vikurnar hava vit havt gott veður. Hátrýstveður. 

Hvat er eitt eitt hátrýst, sum veðurfrøðingar og onnur nevna serliga í sambandi við gott veður?

Alt lufthavið liggur sum ein dýna um jørðina. Tað er ikki líka nógv luft allastaðni. Í støðum er meiri luft (*hátrýst*), og í øðrum støðum er minni luft (*lágtrýst*). 

Lág luftin jøvn um allan knøttin, so at ongastaðni var meiri ella minni enn aðrastaðni, vóru hvørki há- ella lágtrýst til. Vit kunnu bera tað saman við ein stillan svimjihyl, har sum eingin hevur verið í í eina góða løtu, og vatnskorpan er still og jøvn. Eingin bunga stingur seg upp í einum stað, og heldur eingin lægd nakra aðrastaðni.

Men so stilt er lufthavið ikki. Tað er í støðugari rørslu. Luftin flytur seg frá støðum, har tað er ov nógv luft (*hátrýst*) til støð, har tað er ov lítið av luft (*lágtrýst*). 

Tað eru tvey sløg av hátrýstum: termisk hátrýst og dynamisk hátrýst. 

Taka vit fyrst tey termisku hátrýstini, so hava tey okkurt við termikk at gera, t.e. hvussu kalt tað er niðri á jørðini á tí staðnum. Kalda lendið kølir luftina beint omanfyri. Køld luft er tyngri enn heit luft, og hon søkkur tí niður ímóti jørðini. Í erva rekur nýggj luft til, og tí er luftmassin blivin tyngri enn hann er rundanum. Niðri við jørðina fer luftin útfrá staðnum.   

Termisk hátrýst eru vanlig yvir teimum stóru meginlondunum og í Grønlandi. 

Hitt slagið av hátrýstum, tey dynamisku, er tað sum vit viðhvørt merkja her í Føroyum. Luft í erva rekur ímóti sama staði, í hesum døgum ímóti leiðunum við Føroyar. Nógv Luftin savnast í eina bungu og sleppur bara burtur niðri við jarðarskorpuna. Tí er vanliga lítil vindur kring hátrýst.

Meðan luftin søkkur niður ígjøgnum lufthavið, ornar hon eitt sindur og tarnar soleiðis skýgerð. Tí er vanliga klárt ella nokkso klárt veður kring í einum hátrýstøki og lítið ella einki avfall.

Tá ið eitt hátrýst liggur við Føroyar, hevur tað týdning, júst hvar miðjan á hátrýstinum er. Í dag er miðjan á hátrýstinum vestan fyri Føroyar og eitt sindur sunnari, og tí er ættin her hjá okkum um vestan. 

![hátrýst1.png](https://s3.cloud.vedur.fo/nextcloud/compute/vmb-website/strapi/hatryst1_113ea37aff.png)
*Forsøgnin fyri middag í dag, mánadagin 12. juni. Miðjan á hátrýstinum er í útsynningi vestan úr Føroyum. Tí er ættin kring landið um vestan. Vestan fyri Skotland, men rundan um sama hátrýst, er ættin landsynningur*. 


Er miðjan á hátrýstinum eitt sindur eystanfyri, er ættin í Føroyum sunnan ella eitt sindur báðumegin sunnan, líkasum hon var seinna partin av síðstu viku. Ættin lá um landsynning í nakrar dagar við lýggjari luft rekandi ímóti okkum.


![hátrýst2.png](https://s3.cloud.vedur.fo/nextcloud/compute/vmb-website/strapi/hatryst2_77f3599136.png)
*Fríggjanáttina klokkan 00 (tað sama sum hóskvøldið klokkan 24) var miðjan á hátrýstinum beint eystan fyri Føroyar. Eitt veikt luftrák var her hjá okkum úr landsynningi suðuri. Turt og klárt veður. Beint sunnan fyri Noreg, men rundan um sama hátrýst, var ættin beinur norðan*.  


Næstu dagarnar væntast hátrýstið at fara í landnyrðing. Meðan tað flytur seg yvir Føroyar, fer luftrákið at koma úr ymsum ættum. Tá ið miðjan er komin eysturum og eitt sindur norðurum eisini, fer ættin at vera eystan.  

Hanus Kjølbro, veðurfrøðingur á Veðurstovu Føroya


thumbnail_20230612 3.jpg

20230612 3.jpg

Eftir at eitt hátrýst hevur ligið um okkara leiðir síðani byrjanina av hesum mánaðinum, fáa vit í Føroyum vitjan av einum brúgvalagi vestaneftir sunnunáttina. Støðan broytist tó skjótt aftur, tí eitt nýtt hátrýst fer at mennast og liggja tætt við Føroyar dagarnar, ið koma aftaná. 

Regnið kemur vestanífrá, og seinnapartin í morgin kann tað fara at sirma í støðum. Í annaðkvøld verður væntandi regn um alt landið til og við sunnunáttina. Sunnumorgun slítur í, og sum frá líður fer tað væntandi at klárna av útnyrðingi. Meginpartin av sunnudegnum eru tískil góð líkindir fyri sól í teimum flestu støðunum í Føroyum.

*Kelda forsiðamynd: Dmi, NEA-modellið. Avfalsøkið (í grønum) sunnunáttina 11. juni kl 00 utc.*
![regn fulgt af H 10.juni.png](https://s3.cloud.vedur.fo/nextcloud/compute/vmb-website/strapi/regn_fulgt_af_H_10_juni_704374dbc1.png)
*Kelda: ECMWF-modellið fyri sunnudagin, 11. Juni 2023 kl 18 utc. Brúgvalagið er farið fram við okkum og fer eystureftir, ímeðan eitt hátrýst sunnan fyri Ísland mennist.* 


Hátrýstið, sum aftur fer at leggja seg beint sunnan fyri Ísland, fer eftirfylgjandi at hava sína ávirkan á veðrið um okkara leiðir. Vit kunnu tískil vænta okkum støðugt veður í komandi viku við lítlum vindi og sól. Tó sleppa vit ikki heilt undan skýggjum, og í støðum kann veðrið til tíðir vera támut við mjørka ella sirmi. 


Jeanne Mangerel, veðurfrøðingur, Veðurstova Føroya

thumbnail_regn 9.-10.juni.png

regn 9.-10.juni.png

Regn fer framvið um vikuskiftið

*Forsíðumynd frá Føroyar.live: Bøur 2. juni 2023 kl.17.25*


**Hvussu leingi fer hátrýstið at liggja?  
Og ber tað til at spáa veðrið so langt fram?**

Hetta eru nakrir av spurningunum, veðurfrøðingar seta sær sjálvur í hesum døgum.
Veðrið í Føroyum er myndað av einum hátrýsti, sum hevur ligið sunnan fyri okkum í nakrar dagar. Veðrið her tí verið støðugt við lítlum vindi, hóast veðrið nær einum summarhátrýsti viðhvørt kann arga við skýggjum, támi, sirmi og mjørka.
Tíbetur er skýlagið uppi yvir okkum ikki tjúkt, og tí hevur sólin sæð í nógvum støðum kring landið, tá ið nakað er ligið út á fyrrapartin. Tað eru serliga støðini norðanfyri og eystanfyri, at sólin hevur verið nógv frammi, meðan sunnanfyri og vestanfyri hava havt løtur ella dagar við samdrignum lofti og í støðum mjørka.  
Luftrákið hevur yvirhøvur verið vestaneftir, og skýggini fara í upploysn, tá ið tey reka í landnyrðing oman fyri fjøllini.

![læeffekt1+2 juni.png](https://s3.cloud.vedur.fo/nextcloud/compute/vmb-website/strapi/laeeffekt1_2_juni_101dc5b04a.png)


Sum viðurskiftini eru í lufthavinum í løtuni, so sær tað út til, at vit í Føroyum fara at hava hátrýstveður restina av juni. 
Leiðin, har lágtrýstini ferðast, er trýst norðureftir, úr Eysturgrønlandi ímóti norðara parti av Skandinavia.
Í løtum viknar hátrýstið eitt sindur, og tá kunnu veik brúgvaløg úr lágtrýstum fara framvið nær við Føroyar, og um so verður, fara vit bert at merkja eitt sindur við lágum skýggjum og regni í støðum.
Tí kunnu vit rokna við, at veðrið í juni fer at halda fram. Vit fara hava løtur ella dagar við sól, men eisini løtur við skýggjum, támi og mjørka í støðum og bert heilt fáar dagar við regni, um tað verður nakað yvirhøvur. 
Síðst í mánaðinum fer luftrákið at vera sunnaneftir, og tá verður tað lýggjað og slavnari luft, sum fer at streyma ímóti okkum. Tá fara tað at vera fleiri skýggj oman fyri okkum og eisini tám og í støðum mjørki.

![500hpa-anomali juni.png](https://s3.cloud.vedur.fo/nextcloud/compute/vmb-website/strapi/500hpa_anomali_juni_dee09edd4f.png)
*ECMWF: Frávik í lufttrýstinum í 500hPa/uml. 5,5 km fram til 19. juni.
Reyðguli liturin vísur, hvar lufttrýstið er størri enn vanligt. Tann blái liturin vísur, hvar lufttrýsið er minni enn vanlígt.*

Men, tá ið vit tosa um veðrið, so er altíð eitt fyrivarni at taka. Vit vita øll, at óvissan veksur í forsagnunum, longri fram í tíðina vit fara.  
Tó hava forsagnirnar leingi vænta veðrið, vit hava í hesum døgum við høgum trýsti, og at lágtrýstini ganga eina leið eystureftir norðan fyri Føroyar. 
Hinvegin, tá ið forsagnir broytast nógv, er óvissan um veðrið størri. Hetta merkir, at sannlíkindini fyri góðum veðri restina av juni mánað eru góð. 

Jeanne Mangerel, veðurfrøðingur. 



thumbnail_Bøur juni.png

Bøur juni.png

Hvussu verður veðrið restina av juni? 

*Forsíðumynd: faroeislandslive.com. Stykkið 1. juni 2023 kl 14.45*

Veðrið fyrsta summardag í ár, 1. juni, var gott við bláari luft og sólskini. 
Í hesum døgum liggja vit norðan fyri miðjuna á einum stórum hátrýstøki. Miðjan er sunnan fyri Ísland. Veðrið í Føroyum er tí støðugt við skiftandi skýmongd, yvirhøvur er turt og lítið av vindi. 

Áðrenn alt hetta var veðrið í mai merkt av brúgvaløgum, sum fóru framvið við regni og vindi. Serliga í seinnu hálvu av mai vóru løtur við fitt av vindi. 

![vind Torshavn sidst i maj.png](https://s3.cloud.vedur.fo/nextcloud/compute/vmb-website/strapi/vind_Torshavn_sidst_i_maj_1fa20f3c24.png)
*Miðalvindur og hvirlur í Havn í farnu viku. Ættin er vestan alt tíðarskeiðið. Leggið til merkis løtuna týskvøldið 23. mai til hósnáttina 25. mai og aftur leygardagin 27. mai. Tá vóru løtur við miðalvindferð upp í skrið, 15 til 18 m/s og í hvirlunum var vindferðin uppi í hvøssum stormi, 25 til 28 m/s.*  

Í seinastu vikuni í mai menti eitt hátrýst seg yvir Norðuratlantshav og breiddi seg í landnyrðing ímóti Føroyum. Fyrradagin, t.e. mikudagin 30. mai legði tað seg væl til rættis sunnan fyri Ísland.
   
Tað sær út, at hátrýstið fer at vera liggjandi í nógvar dagar afturat. Í 5-daga forsøgnini lova vit tí løtur við bæði skýggjaðum lofti og sól, yvirhøvur turt og lítil vindur av vesturættum allar 5 dagarnar. Veðrið er støðugt og stabilt. 

**Verður summarveðrið liggjandi?** 

Sum flest okkara vita, so eru veðurforsagnir skiftandi og óvissar, tá ið vit fara langt fram í tíðina. Tó kunnu vit siga, at hátrýstið fer at liggja væl inn í næstu viku, men tað fer at vikna eitt sindur og ganga eitt sindur eystureftir, tí lágtrýst vestaneftir fara at trýsta á. 

Lágtrýstini koma av leiðini í Grønlandsfjørðinum, sum er millum Grønland og Ísland. Tey fara at taka eina leið norður um Føroyar, og brúgvaløgini higani fara framvið norðanfyri ella skamt vestanfyri, tá ið komið er út í næstu viku. 

Brúgvaløgini kunnu vera viknað, og tí er torført at siga, hvussu nógv regn vit kunnu vænta, ella neyvt nær tey fara framvið.
Sum viðurskiftini í lufthavinum eru í dag, er okkara besta boð, at tað ikki verður fyrr enn seint í næstu viku, kanska ikki fyrr enn leygardagin 10. juni, áðrenn brúgvaløgini røkka til okkara norðaneftir. Kanska eru tey vikna so mikið, at vit bert fáa løtur við regni? 

![ecm Hvejr kørsel1.png](https://s3.cloud.vedur.fo/nextcloud/compute/vmb-website/strapi/ecm_Hvejr_korsel1_a3a24e1beb.png)
*Omanfyri: ECMWF-forsøgn frá 310523 kl.12 UTC. Lufttrýst og avfall. Fyrsta brúgvalagið í vikuni er við Føroyar hósdagin 8. juni.*


![ecm Hvejr kørsel2.png](https://s3.cloud.vedur.fo/nextcloud/compute/vmb-website/strapi/ecm_Hvejr_korsel2_a722035cd7.png)
*Omanfyri: ECMWF-forsøgn frá 010623 kl.00 UTC. Lufttrýst og avfall. Fyrsta brúgvalagið í vikuni er við Føroyar leygardagin 10. juni.*




thumbnail_Stykkið.png

Stykkið.png

Veðrið ársins fyrsta summardag 

At veðrið kann vera - og er - sera ymiskt kring oyggjarnar, vita flest øll. Vanliga skylda vit uppá fjøllini, hvussu høg tey eru, og hvønn vegin tey venda ímóti ella undan ættini.

Men tað er ikki bara tey, sum gera munin á veðrinum hjá okkum.  

Ein útlendskur ferðamaður tók hesa myndina 4. mai í ár, meðan hann var á útferð norður á Kallin norðan fyri Trøllanes. Eitt grovt æl var nakað norðan fyri Kalsoynna.

Á myndini sæst bláur himmal millum hampuliga stórar bøklar, og fyriuttan hatta ælið er turt. Vindurin er lítil, tí als einki skúm er á alduryggunum. Ættina síggja vit ikki neyvt, men aldurnar benda á, at lotið er onkurstaðni eystaneftir.  

Aðrar áhugaverdar ábendingar eru eisini á myndini. Bøklarnir eru hampuliga stórir, og tað bendir á, at luftin er nokkso óstøðug. Luftin verður í støðum tvungin uppeftir, tí havið er heitari enn luftin. Á veg uppeftir kølnar hon, og tá ið hon er komin upp, har sum vit á myndini síggja skýfótin, er luftin vorðin so køld, at vatndampur fer úr og blívur til vatndropar. Teir gerast so við og við størri og tyngri og detta til endans niður.

Hyggja vit í veðurarkivið (*www.vedrid.fo*), hvussu veðrið var hendan dagin, so síggja vit, at ættin lá millum landsynning og landsynning eystan, vindferðin umleið 6 m/s, og hitalagið lá um 7 stig.  

![Grein 20230523b.png](https://s3.cloud.vedur.fo/nextcloud/compute/vmb-website/strapi/Grein_20230523b_7825d05c6e.png)
*Veðrið 4. mai 2023, klokkan 00. Eitt máttmikið hátrýst, 1036 hPa, er norðan fyri Føroyar. Tað sendir luft ímóti Føroyum av eystri ella landsynningi. Sunnan fyri Føroyar nærkast ein hitabrúgv, men enn sæst hon ikki á skýloftinum við Føroyar*.  Kelda: metoffice.gov.uk





thumbnail_Grein 20230523a.jpg

Grein 20230523a.jpg

Okkurt ælið í støðum

**Haraldssund**

Haraldssund er bygd sunnarlaga á eystursíðuni á Kunoynni við sundið, sum er ímillum Borðoy og Kunoy, eisni nevnt Haraldssund. 

Kunoyggin er høg – í miðal tann hægsta í Føroyum. Fjøllini á Kunoynni eru sum ein fjallarøð. Sunnast er Suðuri á Nakki (703m), so Galvskorafjall (768m) beint vestan fyri bygdina og eftir tað Urðafjall (817m) og Middagsfjall (805m). 

Á Borðoynni hinumegin sundið, sum bert er 400 til 500 metrar breitt, eru fjøll, sum hava ávirkan á veðrið í bygdini. Vindurin á ættunum úr útsynningi upp í útnyrðing slær ímóti fjøllum á Borðoynni og kemur yvir um sundið aftur. 

Fjøllini eru í høvuðsheitum Snæfelli (644m) og Lokkin (754m).

![Harald2.png](https://s3.cloud.vedur.fo/nextcloud/compute/vmb-website/strapi/Harald2_388c48b143.png)

![Harald3.jpg](https://s3.cloud.vedur.fo/nextcloud/compute/vmb-website/strapi/Harald3_a27d503b7b.jpg)
*Mynd 2: Haraldssund avmyndað í útnyrðing norðan. Ættirnar norður og suður ígjøgnum sundið eru góðar, vindurin fer ótarnaður eftir sundini, røkkur ikki inn í bygdina. Fjøllini á Kunoynni verja ímóti ættunum úr útnyrðingi vestri niður í útsynning sunnan, men er nakað av vindi, slær hann aftur úr fjøllunum á Borðoynni og kemur yvirumaftur. Fjøllini á Borðoynni verja ímóti ættunum úr landnyrðingi niður í landsynningi. Er ættin tvørtur um sundið, er vindurin ójavnari og hvirlurnar harðari á vesturættunum enn av eysturættunum*.  

Yvirhøvur er bygdin gott veðurpláss, tó kann onkur ættin vera ógvuliga keðilig. Liggjandi við eitt smalt sund við høgum fjøllum á báðum síðum – serliga eru fjøllini á Kunoynni høg – og bert lítil broyting í luftrákinum yvir Føroyar kann broyta veðrið nógv í Haraldssundi. 

Fyri at fáa greiði á hvussu veðrið er á teimum ymsu ættunum í bygdini, setti undirritaði seg  í samband við brøðurnar úr Haraldssundi Jákup Jacobsen (JJ) og Jógvan Paula í Kongsstovu (JPíK). 

Við til samrøðuna í fundarhølinum hjá Veðurstovu Føroyar, sum eru á Sjónámi í Klaksvík, hevði eg spurnarblað til allar 16 ættirnar, ið vanliga eru umtalaðar í bygdini:
	Er vindurin javnur ella ójavnur á ættini
	Er meira vindur í ættini enn aðrasteðs – ella øvugt
	Er ættin vát – t.e. regn, tá ið turt er aðrastaðni – ella øvugt
	Er hetta mjørkaætt?
	Er ættin vanliga ein góð ætt ella ein ring ætt – ber til at siga tað við fáum orðum?
	Onnur viðurskifti um ættina, søgur, fyribrigdi, hendingar o.s.fr.

Spurt varð somu spurningarnar ætt fyri ætt. Byrjað varð við norðan, og var farið allan kringin runt eystureftir, og steðgað var við heil- og hálv- og millumættirnar. Nógvar av millumættunum hava sama veður við sær, sum heil- ella hálvættin beint við. 
Spurningar og svar og aðrar viðmerkingar síggjast aftast í hesum skjali. 


![Harald4.jpg](https://s3.cloud.vedur.fo/nextcloud/compute/vmb-website/strapi/Harald4_096a69991e.jpg)
Mynd 3: Tær 32 ættirnar. Til samrøðuna eru ikki allar 32 ættirnar brúktar, men onnurhvør - t.e. heil-, hálv- og millumættirnar.

**Norðan**
Á norði fer vindurin suður ígjøgnum sundið. Vindurin er javnur og vindferðin tann sama sum fyri landið.  

Viðvíkjandi avfalli, er tað tað sama sum fyri landið. Mjørki kann vera norðuri í sundinum um summarið, men tað røkkur ikki suður til bygdina. 

Norðan er ikki skaðaætt.


![harald5.jpg](https://s3.cloud.vedur.fo/nextcloud/compute/vmb-website/strapi/harald5_656f8d0325.jpg)
*Mynd 4: Myndin tikin norður ígjøgnum Haraldssund. Tá ið ættin er norðan, er javnur vindur suður ígjøgnum sundið. Vindferðin er tað sama sum fyri landið. Norðan er ikki ein vát ætt, tað regnar sum fyri landið. Mjørki kann vera norðuri í sundinum, men røkkur ikki suður til bygdina. Norðan er ikki skaðaætt*.




thumbnail_Harald1.jpg

Harald1.jpg

Haraldssund

 Havnar Hornorkestur hátíðarheldur 1. mai.

Nú stundar til 1. mai, altjóða arbeiðaradagin. Dagurin verður í ár hátíðarhildin í heilt hampuligum veðri, eftir at lágtrýstið frá sunnudegnum er farið eystureftir, skamt sunnan fyri Føroyar. Meiri ella minni sama slag av veðri, vit hava havt seinastu mongu dagarnar.

Føroyar fara at liggja á køldi síðuni á lágtrýstinum, har tað eru møguleikar fyri sólglottum men eisini onkrum kavaæli viðhvørt í støðum.

Vit fara at fáa eitt frískt lot til frískan vind norðaneftir, 5 til 10 m/s, í støðum upp í ein strúk, 13 m/s. Út á seinnapartin fer vindurin at minka niður í lot til frískt lot, 3 til- 8 m/s. 
Tað er serliga tíðliga á degnum, at kavaæl fara at vera í støðum, og fyri tað allarmesta norðanfyri. Skýloftið fer at skifta millum sól ella sólglottar, og hitalagið fer at liggja um 1 til 5 stig.
  
Góðan 1. mai. 




thumbnail_1.mai i Havn.png

1.mai i Havn.png

Veðrið 1. mai


Mynd 1: Útsýnið norðureftir frá Veðurstovuni mikumorgun, 26. apríl. 

Seinastu dagarnar hevur køld luft við kavaælum streymað ímóti Føroyum av norði. Um náttina hevur verið hitalagið ligið undir frostmarkinum í flestu støðum kring landið, og um dagin er hitin er ikki komin upp um 5 stig. 
Afturfyri hevur tann kalda luftin verið rein og klár, sóin hevur sæð millum løturnar við ælaveðri og vindin, sum var í vikuskiftinum, tá ið mált vórðu 15 m/s við hørðum hvirlum. Síðani tá hevur verið minni vindur, og veðrið tykist tí nakað frægari. 

![VindMykines2.png](https://s3.cloud.vedur.fo/nextcloud/compute/vmb-website/strapi/Vind_Mykines2_7a6fda3d0a.png)
Mynd 2. Landnyrðingur í Mykinesi 21.-25. apríl. Sum tað sæst á myndini, so vaks vindurin fríggjadagin, og í vikuskiftinum kom miðalvindferðin upp í 16,2 m/s (hvassur vindur), meðan harðasta hvirlan var 26,0 m/s (hvassur stormur).
Kelda: vedur.fo 

Men hvussu leingi fer hetta veðrið at varða? 
Sum viðurskiftini eru í dag, so fer tað kalda veðrið at halda fram í vikuskfitinum, sum kemur, við løtur við sól, einstakir hvítir bøklar og hampuliga lítil vindur. 
Eftir tað fara lágtrýstini yvir Norðuratlantshavi at koma nærri, men samstundis sær tað eisini út, at hátrýstið yvir Eysturgrønlandi fer at ganga eystureftir og í landsynning – t.e. nærri Føroyum. 
Sum tað er, hvørja ferð há- og lágtrýst berjast um plássið, so er tað ikki so lætt at spáa um veðrið. Fer hátrýstið og tað støðuga veðrið at taka yvir , ella fara lágtrýstini við brúgvaløgum at senda lýggjari luft ímóti okkum saman við regni av útsynningi?

![emc 2.maj.png](https://s3.cloud.vedur.fo/nextcloud/compute/vmb-website/strapi/emc_2_maj_f6fbda21c5.png)
Mynd 3. Kelda: ECMWF. Lufttrýst og avfall (bláu og blákollulittu økini)

Sum forsagnirnar eru í løtuni, hvør verður hvørki annað ella hitt. 
Tvørturímóti sær tað út til, at há- og lágtrýstini fara at samstarva væl oman fyri Føroyar. Týsdagin fer lýggja luft at reka ímóti okkum sunnaneftir, meðan brúgvaløgini við regni fara at halda seg vestanfyri. 
Hetta er tað øvugta veðrið, vit hava havt í nakrar dagar. Hátrýstið fer at halda seg eystan fyri Føroyar, og tað fer at halda lágtrýstini vestanfyri. Tí fara vit at hava eitt luftrák sunnaneftir við lýggjari og slavnari luft, kanska eisini við támi og mjørka. 




vintervej 5.jpg

Nær verður heitari?

Tá ið gágga skríður út frá landi, verður illveður 3 dagar seinni.  

thumbnail_Gágga.jpg

Gágga.jpg

Gágga og illveður

Tá ið lognbrá er at síggja, kemur hann lágt. 

Lognbrá er, tá ið havið og landið spegla seg upp í luftina. 


thumbnail_Lognbrá.jpg

Lognbrá.jpg

Lognbrá

Hvussu teir gomlu bóru seg at, tá ið teir skuldu lenda í ringum veðri.

Tá ið teir gomlu vóru afturkomnir av útróðri við seks- ella áttamannaførum og skuldu lenda í heimabygdini, og eingin annar møguleiki var enn tað opna hav uttanfyri, var oftani vandi á ferð – serliga har ið brimpláss var. 

Men, tað eydnaðist tó viðhvørt, tí teir vóru kunnugir við brimið og atburð tess. Teir vistu, at oftani komu trý brot, og so var ein skái beint eftir. 

Teir løgdu seg so nær brotinum sum gjørligt, og í somu løtu triðja brotið breyt, løgdu allir árarnar út og róðu alt tað teir vóru mentir, og viðhvørt eydnaðist tað teimum at rógva heilt upp á land, leypa úr bátinum og draga hann upp á turt.


At lenda í brimi

Ein eldri maður úr Lamba ringdi til mín nú ein dagin og segði, at fyri nakað langari tíð síðani var fiskiloysi – og ein eldri skildmaður segði við hann, at nú kom fiskur heilt skjótt aftur, tí hann hevði sæð nógv rekatrø reka inn á Lambavík. 

Og so varð! Ikki langa tíð eftir kom fiskurin, og tann góði fiskiskapurin helt sær í fleiri ár.


thumbnail_Lambavík.jpg

Lambavík.jpg

Rekaviður á Lambavík

Tey gomlu kallaðu nakað fyri tøming. Tað var oysregn av eystri ella landsynningi í tveir til tríggjar dagar. Eftir tað kundi roknast við góðveðri í fleiri dagar fram. 

Tømingur

Tá ið sólin stavar, merkir tað regn. Er hon glansut at síggja, merkir tað bæði vind og regn. 

thumbnail_sólin stavar.jpg

sólin stavar.jpg

Sólin stavar

Veðurtekn frá Jógvani Sofus Ferjá, sála, frá Gjógv.

Um springarar koma svimjandi fyri bógvin og frammanfyri, tá ið siglt varð, so merkti tað gjarna landsynningur.


thumbnail_springari.jpg

springari.jpg

Springarar svimjandi frammanfyri

Hugleiðingar um heystjavndøgur – hetta hendur ónsdagin, tann 22. september.

Nú eru dagur og nátt eins til longdar, men sum tíðin gongur fram ímóti jólum, styttast dagarnar, meðan næturnar leingjast. 

Tey gomlu kallaðu nakað javndøgurstormar. Tað sær út til at okur fáa tann fyrsta longu týsdagin. Annars eru hesir stormar av og á um heystið av tí at restirnar av tropiskum ódnum frá Caribia viðhvørt enda á okkara leiðum júst hesa árstíð. 


Javndøgurstormar

Tey gomlu í Havnini søgdu, at tá ið sólin skein á Hósmøl í Nólsoy, so var terri at hoyggja í Havn.    

thumbnail_Hósmøl.jpg

Hósmøl.jpg

Sólin skínur á Hósmøl

Í dag snýr tað seg meira um veðurfyribrigdi enn um veðurtekn. 

Í USA har hoyra okur ofta um tornadoir, sum eru so kraftarmiklar, at tær súgva alt við sær upp í luftina – bilar, hús og annað leyst. 

Fyri kortum hoyrdu okur um tríggjar skýpumpur ymsastaðni í Danmark, sum oyðiløgdu hús og bilar. Hetta sæst eisini í Føroyum, men í nógv minni mun. Okur kalla tað fyri kraftigar hvirlur. 

Ein maður, sum eg kenni, stóð fyri nøkrum árum síðani og hoyggjaði á Frælsinum í Havn. Ein sterk hvirla kom, og tað mesta av hoynum hvarv til himmals. Hann stóð har eftir sum kánus.  


thumbnail_Tornado.webp

Tornado.webp

Kraftigar meldurhvirlur

Ein músabróður sat á einum garði hjá einari konu í Funningi. Hann fleyg upp í luftina og fangaði summarfuglar, meðan hann lat so vakurt. 

Hatta merkir regn, segði konan. Hon hevði ikki meir enn sagt tað, so kom eitt grovt æl. 

Í hesum førum, tá ið hann boðar frá regni, verður hann kallaður vatnskøltur – ella vátiskalli. 


Vatnskøltur - vátiskalli

Ein av yvirmonnunum á Teistanum, sum siglir um Skopunarfjørð, hevur lagt til merkis, at hvørja ferð æðublikarnir trekkja seg frá pollinum í Skopun og inn um portrið í Skopunar havn, so er hetta eitt illveðurstekn. 

thumbnail_æður.jpg

æður.jpg

Æðublikarnir í Skopun

Eitt gamalt veðurtekn úr Porkeri. 

Ein porkeningur hevur greitt mær frá hesum, sum stavar frá útróðrarmanni., ið var føddur seinnapartin í 1800 talinum.
Neyðugt var at fylgja væl við veðurteknum, sum hann málbar seg, langt áðrenn føroyingar fóru at lurta eftir veðrinum frá Kalundborg og Vikra. 

Eitt av hesum veðurteknum, sum bitið var merki í, var veðurhøvd, eisini nevnt brenning. Serliga um heystið og várið kundi tað koma fyri, at undan sólarrisi sást í havsbrúnni, har sólin ætlandi kom undan, eitt veðurhøvd við ælabogalitum, og tá sólin kom undan, hvarv tað. Hetta merkti ringt veður tann dagin. 

Tað kom eisini fyri, at eitt veðurhøvd kundi vera undir sólini eftir sólarris, og hetta hvarv eisini, tá ið sólin hækkaði nakað. Hetta veðurteknið merkti gott veður tann dagin. 

Tað kundi eisini henda, at tvey veðurhøvd vóru samstundis um sólina, tá ið hon kom undan havsbrúnni – eitt omanfyri og eitt niðanfyri. Men tey hvurvu bæði, tá ið sólin kom nakað upp á luftina. Hetta merkti liggjandi góðveður. 

Og nú havi eg nevnt hetta her veðurhøvd. Forkláringin uppá hvussu eitt slíkt sær út – veðurhøvd hevur skap sum partur av ælaboga við skiftandi ælabogalitum og hevði tí ikki altíð somu útsjónd. 


Veðurhøvd – brenning

Hetta veðurteknið havi eg frá einum manni úr Saltangará.

Kemur mjørki um Lambaeiði og heim úr Rituvík inn yvir Toftavatn um kvøldið, so er sól dagin eftir. 


Mjørki á Toftavatni

Frá eldri manni í Leirvík fekk eg hetta í gjár.

Hann sá mánan standa steyrrættan upp og niður á luftini fríggjadagin, sum merkir góðveður. Viðhvørt liggur hann nokkso nógv á liðini; tá merkir tað illveður. 


thumbnail_½máni liggjandi.jpg

½máni liggjandi.jpg

Steyrrættur máni

Eitt gamalt veður tekn, sum stavar frá Napoleon Nolsøe, sála, í Vági.

Hann hevði lagt til merkis, at stormblettar komu á rútar í vindeygum við einkultum glasi uppundir illveður. 

Hetta kann bert koma fyri á rútar við einkultum glasi, og sást sum dampblettur á rútinum. Tað sást tí ikki í dag á termorútum. 


Stormblettar á rútum

Fekk hetta veðurteknið frá einum eldri manni í Elduvík í gjár.

Útnyrðingur liggur sjáldan meira enn eitt sjóvarfall. 


Hvussu drúgvur er útnyrðingur?

Flóð og fjøra var brúkt sum barometur hjá teimum gomlu. Var stór flóð, stór barometrið lágt, og hetta var merki fyri vátveðri og vindi. 

Men, var stór fjøra, stór barometrið høgt, og hetta var merki fyri góðveðri.     


Flóð og fjøra sum barometur

Um nógvar ritur settu seg á hamaran sunnan fyri vatnið, so vistu okur, at tað bleiv ælaveður um stutta tíð, og best var at raka hoyggið saman sum skjótast.

Ein annað tekn uppá at nú kom eitt æl heilt skjótt, var at stararnir samlaðu seg í stórum flokkum og settu seg á el-leidningarnar.   


thumbnail_Staraflokkur.jpg

Staraflokkur.jpg

Æl ella samregn?

Á Syðradali á Kalsoynni søgdu tey gomlu, at landnyrðingur verður løntur aftur við útsynningi. 

Í vár var landnyrðingurin sera drúgvur.

Spennandi verður, um vit fáa eitt líka drúgt útsynningsskeið einaferð í summar. 


Landnyrðingur verður løntur aftur við útsynningi

Ein eldri klaksvíkingur fór til útróðrar sjálvur annar við línu fyri nokkso nógvum árum síðani. Júst lidnir at seta sigur hann við hin, at okur noyðast at draga línuna innaftur sum skjótast.

Hví tað? – spyr hin, okur hava jú akkurát sett línuna. 

Jú, sigur formaðurin. Sært tú ikki ælabogan standa í norðan? – tað merkir illveður. Teir vóru beint komnir at landi aftur, tá var kolandi stormur av norði. 


thumbnail_ælabogin.jpeg

ælabogin.jpeg

Ælabogin stendur í norðan

Tá ið roðin um morgunin kemur upp á luftina og dettur skjótt niðuraftur í havið, skal dagurin ikki vera álítandi. 

thumbnail_MOrgunroði.jpg

MOrgunroði.jpg

Morgunroðin

Tá ið másarnir fara at láta um kvøldið, verður gott veður dagin eftir.  

thumbnail_Mási.webp

Mási.webp

Másar láta á kvøldi

Tá ið norðlýsið stendur lágt, so skal verða gott veður. Tá ið norðlýsið stendur høgt, verður ringt veður. Tá norðlýsið bleiktrar nógv, verður vindur. 

thumbnail_Norðlýsið.jpg

Norðlýsið.jpg

Norðlýsið

Tey søgdu fyrr, at tá ið køstarnir fóru at lukta illa, so bleiv illveður av lágætt.   

thumbnail_Køstur.jpg

Køstur.jpg

Køstarnir lukta illa

Tey høvdu nógvar dunnur fyrr. Um veturin, tá ið kuldi var, fóru tær oman í eina frysta á, har tær blivu allan dagin. Um tað hendi, at tær komu aftur til húsar næstan beinanvegin um morgunin, so kundi við vissu sigast, at áðrenn kvøldið kom var áarføri, og áin leyp. 

thumbnail_dunnur.JPG

dunnur.JPG

Dunnur í ánni

Her í Sørvági er stórur sandur. Gamalt er, at uppundir høgætt gerst sandurin myrkur, nærmast svartur. Og hinvegin gerst sandurin ljósur upp undir lágætt.

thumbnail_sandurin í sørvági.jpg

sandurin í sørvági.jpg

Sandurin í Sørvági

Tey gomlu søgdu, at tá stórhvalur kemur inn í firðirnar, boða teir frá illveðri. 

thumbnail_stórhvalur.jpg

stórhvalur.jpg

Stórhvalir á firðunum

Frá eldri mikladalsmanni:

Tey gomlu søgdu altíð, at apríl mánaði lá í tveimum. Var fyrri helmingur ringur, so var seinni helmingur góður. Og øvugt.


Apríl er í tveimum

Varðar eitt ringt høgættarveður um várið meiri enn eitt døgn, so varðar tað 8 dagar. 

Hvussu leingi ringt høgættar varðar

Vársjavndøgur var í ár – hann fall síðsta leygardag tann 20. Tá er dagur og nátt eins long, og sólin kemur upp í ein beinan eystan og fer niður í ein beinan vestan. Dagurin leingist 5 minuttir um døgnið. 

Várjavndøgur

Tá ið tjøldrini flúgva ímóti fjallinum, tá verður gott veður. Harafturímóti, tá ið tjøldrini flúgva ímóti fjøruni, verður ringt veður.

thumbnail_tjøldur.jpg

tjøldur.jpg

Hvønn vegin tjøldrini flúgva

Tá ið óðinshani flýgur í flokki, so verður kavi og kuldi.

thumbnail_óðinshani.jpg

óðinshani.jpg

Óðinshani í flokki

Tá ið kettan vaskar sær við høgra labba, so verður gott veður. Men vaskar hon sær við vinstra labba, so verður illveður.

thumbnail_kattur vaskar.webp

kattur vaskar.webp

Ketta vaskar sær

Hetta veðurteknið er frá einum eldri manni úr Hvalba.

Tá ið hann liggur høgt, og grøn luft er í havsbrúnni, so verður vindur høgt.


Grøn luft í havsbrúnni

Í morgin, 2. februar, er kyndilsmessa. Á hesum degi er veturin komin í helvt. Eisini verður sagt, at um sólin hendan dag skínur so leingi, at tú fært stundir at saðla tær ein hest, so verður várið gott. 

Kyndilsmessuveður

Ein maður úr Funningi ringdi til mín nú ein dagin og segði, at hann ein dagin um veturin í fyrru helvt av 60unum var inni í gamla handlinum, har tríggir eldri menn, sum vant, stóðu og prátaðu. 

Kavi var, men bert eitt følv. 

Knappliga brestur hurðin upp, og ein maður kemur inn og sigur, at hann sá eitt ringt tekn fyri løtu síðani.

Rókurin svarti var í ánni, og hetta merkir fellisár. 

Rókurin svarti er ein fuglur.  


Rókurin svarti

Tá ið ljósið er tendrað, og flugurnar fara at flúgva uttan um tað, so kemur regn. 

thumbnail_Flies_around_60_watt_light_globe.jpg

Flies_around_60_watt_light_globe.jpg

Flugur flúgva um ljósið

Um kettan setur ryggin upp úr sær, og tað rýkir í henni, tað vil siga, at hon murrar, si verður ringt veður.

thumbnail_Ketta 1.jpeg

Ketta 1.jpeg

Ketta setur ryggin upp

Tá ið ketta vaska sær við høgra labba, verður gott veður, men vaskar hon sær við vinstra, so verður illveður. 

VØRN

Faroese Met Office